Phân tích bài thơ Xúc cảnh của Nguyễn Đình Chiểu

Đề bài: Em hãy phân tích bài thơ Xúc cảnh của tác giả Nguyễn Đình Chiểu

Chúng ta thường nhắc đến cái tên Nguyễn Đình Chiểu như là ngôi sao sáng trong nền văn học Việt nam, ông được mệnh danh là ngôi sao sáng bởi lẽ ông có một tài năng rất suất sắc trong nghệ thuật sáng tác của mình. Cho dù mắt ông không thể thấy mọi thứ xungquanh nhưng với một tâm hồn rất trong sáng,đẹp đẽ, ông đã dùng chính tâm hồn mình để cảm nhận mọi thứ. Chính vì thế những sáng tác của ông đều giàu cảm xúc.Nổi bật nên đó là bài thơ Xúc Cảnh để lại nhiều cảm xúc trong lòng độc giả.

Bài thơ Xúc cảnh được viết ra nhằm bộc bạch những lời tâm sự của tác giả trước thời thế, ông là một nhà chí sĩ yêu nước. Nó không chỉ được thể hiện ở bài thơ này mà còn nhiều tác phẩm khác, trong đó có “ Văn tế ngĩa sĩ Cần Giuộc”. Bị mù lòa, nhưng chính tâm hồn đã soi sáng con đường sáng tác và cảm nhận của ông. Mở đầu bài thơ đó là những lỗi tâm tư, băn khoăn lo lắng về thời thế của Đất Nước:

Hoa cỏ ngùi ngùi ngóng gió đông

Chúa Xuân đâu hỡi có hay không?

Mượn hình ảnh của hoa cỏ, tác giả như đang mong ngóng điều gì đó sẽ đến. Hoa cỏ ở đây “ ngùi ngùi ngóng” vẽ ra hình ảnh luôn ở một tư thế mong ngóng đợi chờ. Cũng giống như tâm tư của Nguyễn Đình Chiểu là đang ngóng trông những điều kì lạ sẽ đến với Đất Nước của mình, ông luôn mong muốn đất nước có một cuộc sống yên bình, nhân dân có một cuộc sống bình an, có đầy đủ cơm ăn áo mặc, nhân dân ta sẽ không phải sống trong cảnh bị áp bức bóc lột nữa. Chúa Xuân có hiểu thấu những mong ước này, câu hỏi đặt ra như một lời từ trái tim, luôn luôn bâng khuâng, lo lắng cho vận mệnh đất nước.Qua đây ta cũng thấy tấm lòng của Nguyễn Đình Chiểu, làm cho người đọc cảm phục và kính mến vô cùng.

Mây giăng ải bắc trông tin nhạn

Ngày xế non nam bặt tiếng hồng

Bờ cõi xưa đà chia đất khác

Nắng sương nay há đội trời chung!

Hình ảnh mây giăng được sử dụng để thể hiện những tội ác của kẻ thù, sự áp bức càng nặng nề thì lòng căm phẫn của người dân việt nam càng được lên cao. Tin nhạn cũng được dự báo là những niềm mong đợi được báo những tin vui, nhưng nó là điều rất mong manh. Chúng ta chứng kiến cảnh đất nước bị chia cắt, nhân dân sống trong cảnh nghèo đói lầm than, đời sống nhân dân chịu nhiều cực khổ, sự căm thù kẻ thù xâm lược Những câu thơ của bài thơ Xúc cảnh và ở các bài thơ khác cũng mang đậm tính chất nhân văn. Mượn cảnh để nói về những tâm sự thời thế của mình, sự mong đợi dù đó có là mong manh hay gì đi chăng nữa. Ông vẫn luôn hi vọng sẽ có tin tốt lành ở biên cương. ông vẫn giữ ý chí kiên cường và tấm lòng yêu nước của mình viết lên những tác phẩm hay và đậm chất nhân đạo để phê phán và tố cáo tội ác tày trời của kẻ thù, tội ác đó phải bị trừng trị. Sự căm phẫn đó khiến chúng ta và kẻ thù xâm lược há đội trời chung.

Chừng nào Thánh đế ân soi thấu

Một trận mưa nhuần rửa núi sông

Ở hai câu thơ này,ác giả Nguyễn Đình Chiểu đang nói về những ân huệ của nhà vua, những ân xá mà Nhà vua có thể làm, phải ân thấu và tố cáo những tội ác của kẻ thù để có thể giành được sự tự do cho dân tộc ta. Thánh đế là người hết lòng vì nước vì dân,vì dân chính là con là cháu của ngài, không thể trong lúc khó khăn đày ải lại để cả đất nước cả con dân hứng chịu được. Sinh ra trong thời thế loạn lạc có nhiều biến động khiến cho tác giả sớm có cái nhìn thấu đáo về quê hương đât nước về tình yêu mà ông dành cho đât nước.Ông là một con người có khí phách hiên ngang luôn hết lòng vì dân vì nước và vì độc lập tự do của dân tộc, người đã dùng những tài năng của mình để sáng tác lên những tác phẩm có nhiều ấn tượng và có tầm ảnh hưởng hết sức to lớn.

Xúc xảnh là bài thơ mà tác giả mượn hình ảnh thiên nhiên để nói lên những tâm sự sâu kín, mượn cảnh để nói về những suy tư và trăn trở của mình, vận mệnh của đất nước đang an nguy nhưng để giữ lại thanh danh trong sạch tác giả đã lui về ở ẩn nhưng tấm lòng yêu thương dân chúng và lo cho đất nước cũng không nguôi ngoai. Qua đây, Xúc cảnh góp phần kể ra tội ác của những kẻ đi xâm lược tội ác đó co nhảy xuống sông hoàng hà cũng không rửa hết tội được. Từ đó ca ngợi những sự hi sinh anh dũng không chỉ ở trên mặt trận, ở chiến trường, mà còn ở ngòi bút sắc sảo của những nhà chí sĩ yêu nước.

Với nhiều đóng góp cho văn học Việt Nam Nguyễn Đình Chiểu xứng đáng là một ngôi sao sáng trên nền trời văn học Việt Nam, không chỉ sáng một thời đại mà vẫn còn le lói cho tới các thế hệ sau này. Xúc cảnh là một trong những bài thơ bộc bạch tâm sự, trăn trở của tác giả về đất nước, không những thế, bài thơ còn tô đậm thêm vẻ đẹp tâm hồn và khí phách trong ngòi bút của một nhà thơ yêu nước.

Nguồn: Bài văn hay